شاخه

حقایق آمیلوئیدوز:

آمیلوئیدوز یک بیماری نادر است که نتیجه ذخیره های پروتئینی غیرمعمول (آمیلوئید) در بافت ها و اندام های بدن است.
آمیلوئیدوز می تواند به عنوان یک بیماری جدا شده (آمیلوئیدوز اولیه) یا به عنوان یک بیماری دیگر (آمیلوئیدوز ثانویه) رخ دهد.
یک فرم نادر آمیلوئیدوز ارثی است و به عنوان آمیلوئیدوز خانوادگی شناخته می شود. آمیلوئیدوز فامیلی می تواند آسیب عصبی به نام پلی آنزاییک آمیلوئیدی خانوادگی transthyretin یا TTR-FAP را به وجود آورد.

علائم در بیماران مبتلا به آمیلوئیدوز ناشی از عملکرد غیر طبیعی اندام های خاصی است که تحت تاثیر قرار می گیرند.
تشخیص آمیلوئیدوز با بیوپسی بافتی درگیر انجام می شود.
گزینه های پزشکی برای آمیلوئیدوز بستگی به نوع آمیلوئیدوز دارند و شامل اصلاح نارسایی اندام و درمان هرگونه شرایط اساسی می شود.

آمیلوئیدوز چیست؟

آمیلوئیدوز یک گروه از بیماری هایی است که منجر به رسوب غیر طبیعی پروتئین در بافت های مختلف بدن می شود. این پروتئین های غیر طبیعی نامیده می شوند. بسته به ساختار آمیلوئید خاص، پروتئین می تواند در یک بافت جداشده انباشته شود و یا گسترده شود، که بر اندام و بافت های متعدد تاثیر می گذارد. بیش از 30 پروتئین آمیوئید مختلف وجود دارد. هر پروتئین آمیلوئید در ساختاری به نام فیبریل مرتب شده است. فیبرها پروتئین های کم مولکولی هستند که از پروتئین های پیش ماده استخراج می شوند. فیبرهای آمیلوئید می توانند در پلاسما خون و رسوب به بافت های بدن شناور شوند.

پروتئین آمیلوئید را می توان در یک ناحیه موضعی سپری کرد و ممکن است مضر نیست و یا تنها بر یک بافت واحد بدن آسیب رسانده است. این نوع آمیلوئیدوز آمیلوئیدوز موضعی نامیده می شود. آمیلوئیدوز که در بسیاری از بافتها در سراسر بدن تاثیر می گذارد، به عنوان آمیلوئیدوز سیستمیک نامیده می شود. شکل سیستمیک می تواند باعث تغییرات جدی در تقریبا هر عضو بدن، از جمله کلیه ها، قلب (آمیلوئیدوز قلبی) و ریه ها شود.

آمیلوئیدوز سیستمیک به سه نوع عمده تقسیم شده است که بسیار متفاوت از یکدیگرند. این ها با یک کد دو حرف که با A شروع می شود (برای آمیلوئید) متمایز می شوند. حرف دوم کد حاوی پروتئین است که در بافت هایی که در آن نوع خاص آمیلوئیدوز تجمع می یابند. انواع اصلی آمیلوئیدوز سیستمی در حال حاضر به عنوان اول (AL)، ثانویه (AA) و ارثی (APTR، آمیلوئید آپولیپوپروتئین A1 یا AApoAI، آپولیپوپروتئین آمینوئید A2 یا AApoAII، AGel، ALys، AFib) طبقه بندی می شوند.

آمیلوئیدوز که به عنوان موجودیت خود رخ می دهد، آمیلوئیدوز اولیه است. آمیلوئیدوز ثانویه آمیلوئیدوز است که به عنوان یک محصول جانبی از بیماری دیگری مانند عفونت مزمن (مانند سل و یا استئومیلیت) یا بیماری های التهابی مزمن (مانند آرتریت روماتوئید، اسپوندیلیت انکیلوز و بیماری التهابی روده) رخ می دهد.

اشکال دیگر آمیلوئیدوز شامل بتا-2 میکروگلوبولین آمیلوئیدوز از دیالیز مزمن کلیه و آمیلوئیدوز موضعی است. آمیلوئیدوز که به علت پیری به یک منطقه خاص بدن منتقل می شود، اثرات سیستمیک را برای بقیه بدن ندارد. پروتئین که در مغز بیماران مبتلا به آلزایمر قرار می گیرد، یک نوع آمیلوئید است.

زنجیره سبک ایمونوگلوبولین (AL) آمیلوئیدوز یا آمیلوئیدوز اولیه

آمیلوئیدوز اولیه یا AL زمانی رخ می دهد که یک سلول اختصاصی در مغز استخوان (سلول پلاسما) به طور خودبهخود یک پروتئین خاصی از آنتیبادی نامیده می شود که زنجیره سبک آن را تولید می کند. (به همین دلیل است که فرم ابتدایی به عنوان AL نوشته می شود.) رسوبات در بافت افراد مبتلا به آمیلوئیدوز اولیه، پروتئین های AL هستند.

این می تواند قلب، کلیه، کبد و پوست را تحت تاثیر قرار دهد. این شایع ترین نوع آمیلوئیدوز است. آمیلوئیدوز اولیه ممکن است با یک سرطان مغز استخوان از سلولهای پلاسمی به نام مولتیپل میلوما (کمتر از 20٪ بیماران مبتلا به AL) رخ دهد. آمیلوئید اولیه، از جمله سرطان چندتایی میلوم، با هیچ بیماری دیگری همراه نیست اما یک بیماری خاص است که به طور معمول نیاز به درمان شیمی درمانی دارد.

محققان در درمانگاه Mayo در روچستر، مینه سوتا، و دانشگاه بوستون در بوستون، ماسال، مزایای استفاده از پیوند سلول های بنیادی برای آمیلوئیدوز اولیه را نشان داده اند. در پیوند سلول های بنیادی، سلول های بنیادی خود بیمار برای درمان آمیلوئیدوز اولیه با جایگزینی سلول های پلاسما غیر طبیعی در مغز استخوان برداشت می شود.

آمیلوئیدوز AA (آمیلوئیدوز ثانویه)

هنگامی که آمیلوئیدوز ثانویه به علت بیماری دیگری مانند عفونت مزمن (مثلا سل یا استئومیلیت) یا بیماری های التهابی مزمن (به عنوان مثال، آرتریت روماتوئید و اسپوندیلیت انکیلوز) رخ می دهد، این وضعیت به عنوان آمیلوئیدوز ثانویه یا آمیلوئیدوز AA شناخته می شود. بافت بافت آميلوئيد در آميلوئيدوز ثانويه، پروتئين هاي AA است. درمان بیمار مبتلا به آمیلوئیدوز AA در درمان بیماری زمینه ای در آن بیمار خاص انجام می شود.

چه چیزی باعث آمیلوئیدوز می شود؟

آمیلوئیدوز ناشی از تغییرات در پروتئین ها است که آنها را غیر قابل حل می کند و باعث می شود آنها در اندام ها و بافت ها ذخیره شوند. این پروتئین های آمیلوئید عمدتا در فضای بافت بین سلول های تجمع می یابند. تغییرات در پروتئین هایی که پروتئین های آمیلوئیدی را ایجاد می کنند به علت جهش های ژنی رخ می دهد.

عوامل خطر برای آمیلوئیدوز چیست؟

عوامل خطر برای اشکال ارثی آمیلوئیدوز ژنتیکی به یک اجداد با بیماری مرتبط است. عوامل خطر آمیلوئیدوز ثانویه، زمینه های بیماری های مزمن التهابی هستند.

سن همچنین یک عامل خطر برای آمیلوئیدوز است، زیرا اکثر افراد مبتلا به آمیلوئیدوز بیش از 60 سال سن دارند.

جنس مذکر یک عامل خطر برای آمیلوئیدوز است، زیرا حدود 70٪ افراد مبتلا به آلزایمر مردانه هستند.

علایم و نشانه های آمیلوئیدوز چیست؟

علائم در بیماران مبتلا به آمیلوئیدوز ناشی از عملکرد غیر طبیعی اندام های خاص است. تا زمانی که بیماری نسبتا پیشرفته باشد علائم وجود ندارد. قلب، کلیه ها، کبد، روده، پوست، اعصاب، مفاصل و ریه ها می تواند تحت تاثیر قرار گیرد. در نتیجه علائم و نشانه ها مبهم هستند و می توانند شامل خستگی، ضعف نفس، کاهش وزن، کمبود اشتها، بی حسی، سوزن شدن، سندرم تونل کارپ، ضعف، کاهش شنوایی، زبان بزرگ، کبودی و تورم دست و پا باشد.

آمیلوئیدوز در این اندام ها منجر به كاردیومیوپاتی، نارسایی قلبی، نوروپاتی محیطی، آرتریت، ضعف، اسهال، و آسیب كبد و نارسایی می شود. آمیلوئیدوزی که بر کلیه ها اثر می گذارد منجر به "سندرم نفروتیک" می شود که با کاهش شدید پروتئین در ادرار و تورم اندام ها مشخص می شود.

چه متخصصین مراقبت از سلامت آمیلوئیدوز را درمان می کنند؟

آمیلوئیدوز می تواند بر بسیاری از سیستم های مختلف بدن تأثیر بگذارد، بنابراین ممکن است بسیاری از متخصصان بهداشتی مختلف در مراقبت از آن دخالت داشته باشند.

متخصصین مراقبت های بهداشتی که می توانند در مراقبت از بیماران مبتلا به آمیلوئیدوز دخیل باشند، شامل هماتولوژی، نفرولوژیست، متخصص قلب، روماتولوژیست، متخصص ریه، متخصص مغز و اعصاب، پاتولوژیست و پزشک داخلی می باشند.

آزمایشاتی که پزشکان برای تشخیص آمیلوئیدوز انجام میدهند چیست؟

آزمایشات خون و آزمایش ادرار می تواند برای بررسی پروتئین های غیر طبیعی (پروتئین های زنجیره ای) که می تواند نشان دهنده آمیلوئیدوز باشد، مورد استفاده قرار می گیرد.

تشخیص قطعی آمیلوئیدوز با شناسایی پروتئین آمیلوئید مشخص در یک نمونه بیوپسی نمونه بافتی درگیر (مانند دهان، راست روده، چربی، کلیه، قلب یا کبد) ایجاد می شود. بیوپسی آسپیراسیون سوزنی چربی زیر پوست شکم (آسپیراسیون اسید چرب)، که در ابتدا در دانشگاه بوستون توسعه یافت، روش ساده و کم تهاجمی برای تشخیص آمیلوئیدوز سیستمیک را ارائه می دهد. متخصصین پاتولوژیست (پزشک متخصص در بررسی بافت ها) می توانند پروتئین را در نمونه بیوپسی مشاهده کنند، زمانی که با یک رنگ مخصوص به نام لکه قرمز کنگو پوشانده شده است.

درمان آمیوئیدوز چیست؟

هیچ درمان برای آمیلوئیدوز وجود ندارد. درمان آمیلوئیدوز بستگی به نوع آمیلوئیدوز دارد. درمان اولیه آمیلوئیدوز شامل اصلاح نارسایی اندام و درمان هر بیماری زمینه ای (مانند میلوم، عفونت و یا التهاب) می شود. این بیماری اغلب پس از آنکه آسیب شدید اعضای بدن اتفاق افتاده است، کشف شده است. بنابراین، تثبیت عملکرد اندام یک هدف اولیه درمان است. شایع ترین علت مرگ در آمیلوئیدوز سیستمیک نارسایی کلیه است.

درمان بستگی به سلامت کلی بیمار دارد و گزینه ها شامل عوامل شیمی درمانی است که معمولا برای سرطان های خاص و دگزامتازون برای اقدامات ضد التهابی استفاده می شود.

یهودیان Sephardic و Turks یک بیماری ژنتیکی به نام تب خشونت خانوادگی مدیترانه ای که به آمیلوئیدوز مرتبط است و به وسیله قسمت هایی از "حملات" تب، درد مفصلی و شکمی مشخص می شود به ارث می برند. این حملات با کلشیسین دارو (Colcrys) قابل پیشگیری است. ارامنه و یهودیان اشکنازی نیز شایعتر از حملات خانوادگی تب مدیترانه هستند، اما از بیماری انقباض آمیلوئید رنج میبرند. گزارش های دیگر آمیلوئیدوز در خانواده ها بسیار نادر است.

بیماران مبتلا به آمیلوئیدوز اولیه که دارای معیار بهداشتی معقول هستند میتوانند با داروهای شیمی درمانی سرطان (مکلالان آلکاران) همراه با پیوند سلولهای بنیادی استخوان مغز درمان شوند. این درمان ها به سلول های پلاسما غیر طبیعی در مغز استخوان حمله می کنند که باعث ایجاد آمیلوئیدوز اولیه می شوند. نتایج امیدوار کننده بوده و این درمان ترکیبی برای از بین بردن آمیلوئیدوز در بیماران انتخاب شده ارائه شده است، در صورتی که وضعیت پزشکی اصلی بیمار مناسب است. این گزینه های درمان تهاجمی با پیوند سلول های بنیادی و دوزهای بالای شیمی درمانی در درمان بیماران مبتلا به این نوع آمیلوئیدوز، یک پیشرفت واقعی است.

در حال حاضر می توان از AML خانواده ATTR با پیوند کبد درمان کرد. این گزینه درمان نیاز به تشخیص دقیق پروتئینی خاص که باعث بیماری می شود.

ترجمه : شاخه