چاقی ارثی است یا اکتسابی؟

در ابن مطلب سوال و جوابهایی اورده شده است که پیرامون ژن چاقی و لاغری می باشد.

۱- آیا چیزی به نام ژن لاغری و ژن چاقی وجود دارد؟

خیر؛ می دانیم که ژنها غير قابل تغییرند (مثل ژن رنگ پوست، چشم) ما نمی توانیم ژنها را تغییر دهیم، چون ژنها داخل سلول های بدن قرار دارند که از اجداد و نیاکانمان به ما منتقل شده است: پس چاقی و لاغری تغییر پذیر است و هیچ کدام بیماری ژنتیکی محسوب نمی شوند.

۲ - اگر ژن چاقی و لاغری وجود ندارد، چرا گاهی همه اعضای برخی خانواده ها چاق یا برعکس، همه لاغرند؟

رفتارهای انسانها مطابق قواعد ژنتیکی است. هر فردی ژنهای رفتاری خاص خود را از نیاکانش دریافت می کند و به ارث می برد. یکی از این ژنهای رفتاری، ژن رفتاری خوردن است که در خانواده ای با ژن رفتاری پرخوری، باعث چاقی افراد خانواده می شود، در خانواده ای دیگر با رفتار معتدل در تغذیه ، باعث خوش اندامی و نهایتا در خانواده هایی با رفتار عدم تمایل به خوردن یا نفرت از غذا، سبب لاغری افراد می شود.

مقایسه دو خانواده چاق و لاغر

دو خانواده را در نظر بگیرید که در یکی، همگی لاغر و در دیگری همگی چاق هستند. فرض کنید یک جعبه شیرینی در یخچال خانه ی هر دو خانواده وجود دارد.

چه بسا در خانواده لاغرها تعداد زیادی از قطعات شیرینی پس از چند روز خراب شده و روانه ی سطل آشغال می شود، زیرا پدر یا مادر خانواده می گویند شیرینی را برای بچه ها خریده اند. بچه ها نیز هریک بهانه ای می آورند: یکی می گوید: میل ندارم. دومی می گوید: الآن سیر هستم. سومی می گوید: حوصله ندارم. چهارمی می گوید: باشد برای فردا و پنجمی... خلاصه هر یک، طوری از خوردن طفره می رود.

اولی در خانواده چاق ها وقتی پدر از سر کار بر می گردد، می بیند جعبهی شیرینی هم نیست و نابود شده است! بچه ها شیرینی را خورده اند و جعبهی خالی را در سطل آشغال انداخته اند. این خانواده رفتار بخوربخور را به ارث برده اند و هر کدام که در یخچال را باز کرده اند، یک قطعه از شیرینی را خورده اند. این ها چاقی را به ارث نبرده اند، بلکه رفتار «اگر دیدی بخور»، یعنی اضافه خوردن را به ارث برده اند که سبب چاقی می شود.

بنابر این، فرق زیادی بین رفتار و ژن وجود دارد. اگر ژن چاقی وجود داشت، هیچ امیدی به کاهش یا اضافه وزن نداشتیم ولی چون رفتار افراد قابل کنترل است، براحتی می توان لاغرها را چاق و چاق ها را لاغر کرد، چنانکه ما این کار را کرده ایم.

۳ - آیا می توان ژنهای رفتاری را تغییر داد؟

ژنهای رفتاری به هیچ وجه تغییر پذیر نیستند ولی امکان کنترل یا اصلاح آنها با ارادهی خود فرد وجود دارد.

مثال: برای کنترل رفتار افرادی که جمله ی «هرچه می بینی بخور)، را در ذهن خود دارند، باید گفت: لطفا هر وقت می خواهید آب بخورید یاسر

یخچال بروید، دست به غذای دیگری نزنید، چون چاق ها عادت دارند هر وقت غذایی می بیند، آن را بخورند. این افراد وقتی برای آب خوردن سر یخچال می روند و شیرینی خوشمزه ای می بینند، دلشان می خواهد قبل یا بعد از خوردن آب، آن را هم بخورند. ما می گوییم: فقط آب بخورید و بعد بروید سراغ کاری که قبلا انجام میدادید. تا بدین طریق عادت یا ژن رفتاری تحت کنترل قرار گیرد، زیرا چنان که گفته شد نمی توان به هیچ و جه ژن را از بین برد.

۴- اگر نمی توانیم ژنهای رفتاری را تغییر دهیم، چطور می توانیم چاق ها را لاغر و لاغرها را چاق کنیم؟

همچنان که در سطور پیشین ذکر شد: با اصلاح و کنترل ژنهای رفتاری. به عنوان مثال ژن رفتاری به شیر درنده فرمان می دهد اگر گرسنه است، انسان را بخورد. آن ژن تغییر ناپذیر است ولی امکان اصلاح و کنترل آن وجود دارد. چنانکه ژنهای رفتاری شیر را کنترل می کنند از او در عملیات نمایشی سیرک استفاده می کنند. همچنان که دیده اید، این شیرها مطيع انسان هستند. آیا آن را تغییر داده ایم؟ خیر، چون اگر این شیر مدتی طولانی گرسنه بماند، آموزش ها را فراموش می کند و به فرمان ژن رفتار خوردن، مربی اش را می خورد. ژنهای رفتاری بخور بخور چاق ها و ژنهای رفتاری نخورنخور لاغرها نیز تغییر پذیر نیستند ولی قابل کنترل و اصلاح هستند. از این رو، چاق ها تا زنده اند، میل و رغبت زیادی به خوردن دارند. آنها برای حفظ تناسب اندام خود باید همیشه کم بخورند. لاغرها نیز تا وقتی که زنده اند،

میل و رغبتی به خوردن ندارند، از این رو باید برای خوردن غذا برخلاف میل خود رنج بکشند و به زور بخورند. ۵- ژنهای رفتاری چه هستند؟