زندگینامه ژان پیاژه

 (۱۸۹۶ ۱۹۸۰ م) پیاژه حوالی دریاچه ی نوشاتل در منطقهی فرانسوی زبان سوییس که بسیار آرام و به داشتن ساعت خود معروف است، به دنیا آمد. پدر او استاد مطالعات قرون وسطا بود. پیاژه در سن ده سالگی، پس از مشاهداتی دقیق، با سؤالاتی روبه رو شد که تنها با دسترسی به کتابخانه ی جامع دانشگاه می توانست به پاسخ آنها دست یابد. او برای ممانعت از رفتار خاص کتاب دار دانشگاه که با او چون طفلی برخورد می کرد، مقاله ی کوتاهی در مورد رؤیت یک گنجشک خاص نوشت و آن را چاپ کرد. این عمل مفید واقع شد و پیاژه در مسیری افتاد که او را به جانب دکترای جانورشناسی هدایت کرد. پیاژه بر این باور بود که برای درک هر چیز، باید جریان شکل گیری و تحول آن را دنبال کرد.

پس از جنگ جهانی اول، پیاژه به روانکاوی علاقه مند شد. او به زوریخ نقل مکان کرد، در سخنرانی های کارل یونگ شرکت کرد و بعد به پاریس رفت و به مطالعهی منطق و روان شناسی رفتارهای غیر عادی پرداخت. او در حالی که با تئودور سیمون در آزمایشگاه روانشناسی کودک مشغول کار بود، دریافت که کودکان پاریسی در سن معینی در انجام دادن آزمون صحيح - غلط هوش، مرتکب اشتباهات مشابهی می شوند. پیاژه که با نحوهی استدلال آنان مجذوب و شیفته شده بود، به این فکر افتاد که احتمالا کلید شناسایی یادگیری ها و آگاهی های انسان در مشاهدهی تکامل ذهن کودک است.

دانشمند جوان با بازگشت به سوییس، به تماشای بازی کودکان پرداخت و با مهارت به ضبط لغات و حرکاتی که در منطق خود به کار می گرفتند، اقدام کرد. او در یکی از مهم ترین تجربیات خود از کودکان سؤال کرد: «باد چگونه به وجود می آید؟» نمونه ای از گفت وگوهای پیاژه به قرار زیر است:

پیاژه: باد چگونه تشکیل می شود؟ - از درختها. پیاژه: چه طور؟

- من دست های درختان را دیدم که تکان می خوردند.

پیاژه: دست های درختان چگونه باد را به وجود می آورند؟

- دست خود را در مقابل صورتش به حرکت در می آورد. مثل این، فقط دست درخت بزرگ تر از دست من است و درختها بیش ترند.

پیاژه: باد در سطح اقیانوس چگونه پدید می آید؟

- از خشکی به دریا می وزد، نه از امواج...

پیاژه دریافت که اعتقاد جولیای پنج ساله، اگرچه بر اساس معیارهای بزرگ ترها درست نیست، اما در عین حال «نادرست» هم نیست، بلکه در چهارچوب تفکر کودک کاملا معقول است. طبقه بندی آنها به عنوان «درست» و یا «نادرست» نکته ی اصلی را نادیده می انگارد و سبب عدم احترام به کودک می شود. آنچه پیاژه تعقیب می کرد فرضیه ای بود که در گفت وگو درباره ی باد با کودک پنج ساله، به خلاقیت و عملی بودن اصل توصیفی آن ( در این مورد خاص از حرکات دست استفاده می شد) پی می برد. همان منطقی که کودکان را، زمانی که فاقد مهارت بزرگ ترها برای استدلال هستند، یاری می کند.

پیاژه یک آموزشگر نبود و هرگز به وضع قوانینی که در مؤسسات آموزشی قابل اجرا باشد نپرداخت؛ اما نتایج کارش قوية اعلام می دارند که واکنش خود به خود بزرگترها در جهت تغییر رفتارهای کودک، خطرهای فراوانی در بر دارد. هنر خلق فرضیه برای کودکان با ارزش تر از سوق دادن آنان به جانب فضای سنتی است و اگر در برابر آنها مقاومت کنیم و بگوییم: «خوب، آنچه تو میگویی، بد نیست، اما بهتر است از سنت های قراردادی تبعیت کنی»، در این حالت، کودک دیگر از ساختن فرضیه های خاص خود نیز سر باز خواهد زد. پیاژه می گوید: «کودکان، تنها آن چیزی را خلق می کنند که به خوبی درک کنند و هر بار که ما تلاش می کنیم با سرعت به آنان چیز تازه ای بیاموزیم، کودکان را از ابداع و نوآوری شخصی خود در آن زمینه ی خاص محروم می سازیم.

پیاژه به کشف نوعی ارتباط علمی نایل آمد که در آن چندین روش یادگیری و شناختی معرفی شده است و به صورت بی غرضانه، اما با نوعی دقت و موشکافی تحلیلی آزمایش شده است. از زمان پیاژه به بعد، این قلمرو به شدت مورد توجه واقع شده و افراد بی شماری در مورد روش های شناختی زنان، روش های شناختی افریقایی تبارها و حتی چگونگی روش های شناختی کامپیوتر برآمده اند. در واقع هوش ساختگی و الگوی پردازش اطلاعاتی مغز، بیش از آنچه در تصور آید، مدیون پیاژه است. مرگ این روانشناس بزرگ در سال ۱۹۸۰ اتفاق افتاد.