کاهش خشم، دشمنی و تنفر

دکتر فریدمن که به تفصیل، به پژوهش های وی اشاره شد، در اوایل دهه ی ۱۹۸۰ پژوهش جالبی را در این مورد انجام داد. وی در این بررسی، مردانی را که دچار سکته ی قلبی شده بودند، به ۲ دسته تقسیم کرد. گروه نخست، فقط مداوای مرسوم و معمولی پزشکی را دریافت کردند. گروه دوم، افزون بر درمان های پزشکی، از راه کارهایی برای کاهش فشار روانی و به ویژه خشم و دشمنی، بهره مند شدند. نتیجه ی این پژوهش، تکان دهنده بود؛ به این معنا که پس از ۴ سال دنبال کردن این گروه، چنین نتیجه گیری شد که میزان مرگ و میر و پیدایش سکته های بعدی در افراد گروه دوم که مدارا کردن با خشم را آموخته بودند، به مراتب کمتر از گروه نخست بود.

راه حل کاهش خشم در انسان

اکنون این پرسش مطرح می شود که آیا همین تدبیر، در مورد افرادی که زمینه ی بیماری های قلبی دارند، ولی هنوز دچار سکته ی قلبی نشده اند، مؤثر واقع می شود؟ اگرچه پژوهش ویژه ای در این مورد، در دست نیست، ولی به نظر می رسد که به احتمال قوی، اثری همانند و شایان توجه خواهد داشت.

به همان اندازه که سنجش فشار خون و سطح کلسترول و چربی های خون، آسان و عملی است، سنجش میزان فشار روانی و خشم، دشوار و بدون ملاک معتبری است. ولی سنجه هایی معیارهایی در دست است که می توان به طور نسبی، از میزان خشم و دشمنی درون افراد، آگاه شد، به ویژه اگر شخص، ایمان داشته باشد که این ویژگی ها، عوامل خطرزایی برای بیماری های قلبی است و در بروز دادن رازهای درونی، خود، صادق باشد. حقیقت این است که برخی از افراد، خشمگین تر از دیگران هستند و این افراد، به وسیله ی نزدیکان خود، به خوبی شناخته شده اند، زیرا خشمگینی، صفتی نیست که بشود آن را انکار کرد. به همین دلیل، پرسش نامه هایی تدوین شده است که می تواند، میزان خشم را به طور نسبی بسنجد.