زندگینامه نیلز بور

 (۱۸۸۵-۱۹۶۲ م) سهم بزرگ نیلز بور در علم ایجاد یک مدل اتمی کوانتیده بود. بور در کپنهاک دانمارک به دنیا آمد و تحصیلات خود را در دانشگاه کپنهاک گذراند. پس از دریافت دکترای فیزیک در سال ۱۹۱۱ به انگلیس رفت تا همراه جوزف تامسون فیزیکدان و مدرس در آزمایشگاه کاوندیش به مطالعه بپردازد. سال بعد به دانشگاه منچستر رفت تا با ارنست رادرفورد فیزیکدان کار کند.

بور در سال ۱۹۱۶، به استادی فیزیک دانشگاه کپنهاک برگزیده شد. سپس مقامات رسمی کشور، مؤسسه ی فیزیک نظری را برای کارها و پژوهش های او بنا نهادند. انگیزهی بور غلبه بر اعتراض هایی بود که بر مدل اتمی رادرفورد وارد می شد. به طور معمول الكترونهایی که دور هسته دوران می کنند، باید انرژی تابش کند؛ پس چرا در مدل رادرفورد الكترونها انرژی از دست نمی دهند و با حرکت مارپیچی به هسته فرو نمی افتند؟

بور برای پاسخ به این پرسش، نظریهی کوانتومی را به کار گرفت. بنا بر نظریه ی کوانتومی، الكترونها فقط می توانند مقادیر گسسته ی معینی انرژی داشته باشند. انرژی در اتم ها مانند پله های نردبان، گسسته است و به صورت یک سراشیبی هموار نیست. در اتمها، الكترونها دارای گامهای انرژی معین یا مدارهایی هستند و مقدار انرژی مشخصی دارند. آنها فقط وقتی مدار خود را تغییر می دهند که «بسته ها» یا کوانتوم های انرژی را جذب یا گسیل کنند. بور هم چنین نظریه ی کوانتومی را برای توجیه خطهای طیف نمایی به کار برد. وقتی عنصرهایی را گرم می کردند، آنها یک رشته ی مشخص از نوارهای نور را که با طیف نما دیده می شدند گسیل می کردند. بور هیدروژن را مورد مطالعه قرار داد؛ عنصری که ساده ترین خطهای طیفی را دارد. وقتی به گاز هیدروژن گرما دهیم، انرژی تنها الكترون آن را به مدار بالاتر می برد. ولي الكترون فقط بر اثر جذب یک بسته ی مشخص انرژی به مدار بالاتر می رود. وقتی از هیدروژن گرما گرفته شود، الكترون آن به حالت زمینه ی خود برمی گردد و درست همان بسته ی انرژی را که گرفته بود آزاد می کند و از این رو سبب می شود که یک خط رنگی مشخص در طیف ظاهر شود.

بور در نیمه ی اول قرن بیستم مسیر فیزیک را رهبری کرد. او جایزه ی نوبل فیزیک سال ۱۹۲۲ را برای بررسی هایی که روی ساختار اتم و تابش های گسیل شده انجام داد دریافت کرد.

بور در سال ۱۹۳۹ به ایالات متحده رفت و دانشمندان آمریکایی را نسبت به اهمیت کشف الیزه مایتنر در مورد شکافت اورانیم متقاعد کرد. او پس از بازگشت به دانمارک، که تحت اشغال آلمانی ها بود، بخشی از جنبش مقاومت در برابر آنها را بر عهده گرفت.

در سال ۱۹۴۳، متوجه شد که قرار است توسط آلمانی ها دستگیر شود. از این رو با قایق ماهیگیری به سوئد رفت و سپس به انگلیس و از آن جا به ایالات متحده پرواز کرد. او به لوس آلاموس نیومکزیکو رفت و در ساختن بمب اتمی نقش فعالی را بر عهده گرفت. پس از جنگ، او یکی از طرفداران جدی استفاده های صلح آمیز از انرژی هسته ای شد.