فشار روانی و مرحله ی پس از زایمان

بی درنگ پس از تولد کودک، به علت تغییرهای ژرفی در سطوح هورمونها، زائو معمولا دچار نابسامانی های محسوس خلق و خو می شود. رایج ترین احساسات، نوعی افسردگی است که غمگینی پس از زایمان نامیده می شود. این حالت افسردگی که به علت شیوع آن، طبیعی دانسته می شود، در واقع ناشی از کاهش ناگهانی هورمونها و به ویژه پپتیدهای مغزی، هم چون اندروفین و انکفالیناست. این عناصر که در واقع مرفین های طبیعی ساخته شده به وسیله ی مغز هستند، اثر ضد درد و ویژگی خلق افزایی دارند. سطوح این پپتیدها در جریان بارداری و به ویژه به هنگام زایمان، فراتر رفته و بی درنگ پس از پایان زایمان، به سرعت کاهش می یابد. بیش تر زنان، به آسانی این گونه تغییرهای فیزیولوژیکی را پذیرا شده و پس از زایمان، به سرعت به مرحله ی اعتدال خلق و خو دست می یابند.

تاثیر روان در دوره بعد از زایمان

متاسفانه، گروهی از زنان، پس از زایمان، نمی توانند به آسانی با تغییرهای شگرف هورمونی، سازش کنند و ممکن است دچار نابسامانی های روانی شوند. رایج ترین این گونه نابسامانی ها، افسردگی های روانی شدید است که گاهی ماهیت جنون به همراه دارد.

این کیفیات، بیشتر در زنانی دیده می شود که پیشینه ی بیماری های روانی داشته اند. برای نمونه، زنانی که به هنگام عادت های ماهانه، دچار انابسامانی های شدید می شوند و یا کسانی که در ۳ ماه اول بارداری، از اضطراب و یا وسواس شدید رنج می برند، بیشتر آسیب پذیر بوده و در دوران بارداری خود، نیاز بیشتری به پشتیبانی دارند. از دیدگاه پیشگیری زنان مستعد باید برای ابراز کردن احساسات خود در دوران بارداری، تلاش کنند و افراد خانواده و دوستان، تا حد امکان مشوق آنان باشند. روش های کاهش فشار روانی و وجود سیستم پشتیبانی، نقش مؤثری در پیشگیری از عوارض پس از زایمان دارند. وجود سیستم پشتیبانی، نه تنها برای زن مفید است، بلکه به بهبود روحیه ی شوهر و سلامت نوزاد نیز کمک می کند. در شرایط بحرانی مانند هنگامی که نوزاد، به شدت بیمار و یا معیوب است (یا نوزادی که پس از چندین سقط جنین، متولد شده است) وجود سیستم پشتیبانی گسترده، نقش مؤثری در نگه داشت ثبات خانواده در جریان نخستین ماه های پس از زایمان خواهد داشت.

عوارض روانی پس از زایمان، ممکن است ناشی از دشواری های مربوط به مسئولیت جدید و وظایف مقدس مادری برای زنانی باشد که آمادگی پذیرش آن را ندارند و یا این که با تولد نوزاد، اختلاف های موجود بین زن و شوهر، ژرف تر شده و پدر، از مسئولیت های خود سرپیچی کند و زن، ناگزیر عهده دار همه وظایف شود. اگر پیش از زایمان، این دشواری ها به وسیله ی مشاوره، تا اندازه ای بررسی شده باشد، ممکن است در کاهش آن ها و سازش بیش تر زائو، نقش مؤثری داشته باشد.