تاریخچه سینمای ایران

سینمای ایران نخستین دوربین فیلم برداری در زمان مظفرالدین شاه به ایران آمد. نخستین فیلم صدادار فارسی، فیلم دختر تر بود که در سال ۱۳۱۷ ش. به کارگردانی عبدالحسین سپنتا ساخته شد. ورود نخستین دستگاه سینماتوگراف به ایران در سال ۱۲۷۹ ش. به دست مظفرالدین شاه سرآغازی برای سینمای ایران به حساب می آید، هر چند ساخت اولین سالن سینمای عمومی تا سال ۱۲۹۱ اتفاق نیفتاد. تا سال ۱۳۰۸، هیچ فیلم ایرانی ساخته نشد و اندک سینماهای تأسیس شده به نمایش فیلم های غربی که در مواردی زیرنویس فارسی داشتند، می پرداختند. نخستین فیلم بلند سینمایی ایران به نام «آبی و رابی» در سال ۱۳۰۸ به کارگردانی آوانس اوگانیانس و با فیلم برداری خان بابا معتضدی ساخته شد.

در سال های بعد از ۱۳۲۲، فعالیت های فیلم سازی به دلیل تأسیس چند شرکت سینمایی توسط تعدادی سرمایه گذار و همچنین عمومی تر شدن سینما در بین مردم، گسترش یافت. اما متأسفانه به دلیل توجه زیاد به درآمد و سود حاصل از سرمایه گذاری از یک سو و وضعیت سیاسی جامعه بعد از کودتای ۲۸ مرداد و تحديد آزادیها (یعنی مهم ترین عنصر توسعه فرهنگی از سوی دیگر، سینمای ایران عمدتا با محصولاتی عوام پسند و بی محتوا مواجه شد و این عناصر جزء سنت رایج فیلم سازی در این دوره شد. خوشبختانه در سال های بعد با فعالیت فیلم سازانی چون ساموئل خاچیکیان، هوشنگ کاووسی، فرخ غفاری، ابراهیم گلستان، سهراب شهید ثالث، مسعود کیمیایی، داریوش مهرجویی، فریدون رهنما و علی حاتمی، جریان فرهنگی تازه ای در فیلم سازی ایران آغاز شد که تا حدودی جدا از سنت رایج عوام پسندانه در ایران فعالیت کردند.

تاریخچه سینما در ایران

تأسیس کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در سال ۱۳۶۸ فرصت مناسبی برای شکل گیری سینمای فرهنگی در ایران شد. همکاری یونسکو با این کانون، به عنوان توزیع کننده فیلم های کودکان در ایران که با اعزام نورالدین زرین کلک به بلژیک عملی شد، تأثیر مهمی بر ارتقای سطح فرهنگی کانون داشت جریان فرهنگی شکل گرفته از سوی سینماگران پیش رو همراه با ایجاد کانون پرورش فکری و همچنین کاهش استقبال عمومی از عناصر سرگرم کننده ای چون خشونت، سکس، جاهل مسلکی در بین اقشار جوان و به ویژه قشر تحصیل کرده کشور، عواملی بودند که دست در دست هم جریان نو و سازنده ای را در سینمای ایران در سال های ۵۰ تا ۵۷ به وجود آوردند. سهراب شهید ثالث، بهرام بیضایی، عباس کیارستمی، خسرو سینایی، کامران شیردل، داریوش مهرجویی، ناصر تقوایی، علی حاتمی، امیر نادری و مانند اینها از افرادی بودند که با بهانه های غیر مادی نقش اساسی در این جریان داشتند و مقدماتی را فراهم کردند تا سینمای ایران، گام های مهمی در سال های بعد بردارد.

سینما بعد از انتقلاب

بعد از انقلاب در سالهای ۱۳۵۷ تا ۱۳۹۲ به دلیل نبودن ضوابط تدوین شده فیلم سازی، سینمای ایران تقریبا در وضعیتی نابسامان به سر می برد. پس از سال ۱۳۹۲ به دلیل نبودن ضوابط تدوین شده فیلم سازی، سینمایی ایران تقريبا در وضعیتی نابسامان به سر می برد. پس از سال ۱۳۹۲ با تدوین ضوابط فیلم سازی که با توجه به شرایط پس از انقلاب تنظیم شده بود، عناصری چون خشونت و سکس را از سینمای ایران خارج ساخت و از طرف دیگر، به دلیل مصادره بسیاری از سینماها و شرکتهای تولید فیلم و اعمال نظارت دولتی بر آنها به طور غیرمستقیم نقش عامل سود آوری در سینما کمرنگ تر شد. این عوامل همراه با تکامل کیفی فیلم سازان دهه ۵۰ چون عباس کیارستمی، بهرام بیضایی و داریوش مهرجویی تأثیر مثبتی بر روند فیلم سازان در ایران گذاشت.