کاخ گلستان آینه ای از تاریخ ایران

شاخه کاخ گلستان مجموعه از بناهای که در میدان ارگ تهران واقع است بناهای این کاخ در زمان های مختلف ساخته شده‌اند کاخ گلستان بخشی از ارگ سلطنتی تاریخ بوده است مجموعه گلستان که نامش همیشه با سلسله قاجار همراه بوده در زمان شاه عباس صفوی ساخته شد و در زمان کریم خان زند و اضافه شدن دیوانه خانه به آن سروشکلش به کلی عوض شده اما اهمیت واقعه این مجموعه به دوران آقا محمد خان قاجار برمی‌گردد آقا محمد خان بعد از غلبه بر لطفعلی خان زند در نوروز سال بعد در این کاخ تاج گذاری کرد و با این حرکت اهمیت ارگ سلطنتی گلستان را افزایش داد بعد از فتحعلی شاه و ناصرالدین شاه هم همین رویه را پیش گرفتن و جشن‌های تاجگذاری را در این کاخ برگزار کردند.

●ارگ سلطنتی
ناصرالدین شاه به واسطه سفرهایی که به اروپا داشت تحت تاثیر معماری غربی تغییرات زیادی در کاخ گلستان به وجود آورد دوره ناصرالدین شاه آخرین دورانی بود که کاخ گلستان تغییرات عظیم ساختاری را به خود دید در دوره سه پادشاه آخر قاجار ارگ سلطنتی کمابیش ظاهر خود را حفظ کرد و شاهد تاجگذاری پهلوی اول و دوم هم بود کاخ گلستان تنها یادگاری های زیادی از دوران قاجار را به صورت موزه در خود حفظ می کند بلکه خود این مجموعه هم به واسطه قرار گرفتن در مرکز حوادث سیاسی مثل انقلاب مشروطه بخشی از تاریخ زنده تهران است.

●شمس العماره
کاخ گلستان یکی از منحصر به فرد ترین مجموعه های تاریخ ایران است که با این قدمت نه تنها بیانگر بخش مهمی از تاریخ هنر ایران بلکه به واسطه رخدادهای فوق العاده موثر اتفاق افتاد در آن یا به نوعی مرتبط با آن به مجموعه بی بدیل و سندی زنده از مهمترین بخش تاریخ ایران تبدیل شده است این بنا در زمان پهلوی جهت مراسم رسمی و محل اقامت روسای جمهور و مهمانان ویژه خارجی استفاده می شد با قسمت هایی از آن در این زمان تخریب گردید منظره‌ای از کاخ گلستان در یک سوی اسکناس‌های ۵ هزار ریالی از سال ۱۳۴۸ تا ۱۳۵۷ چاپ و نشر می شد تکیه دولت بنایی است که در جنوب غربی کاخ گلستان کنار شمس العماره و روبروی مسجد شاه قرار داشت و ورودی سوم آن راه راه پر پیچ و خم و تاریخی بوده که قسمت شاه نشین تکیه دولت را به ضلع جنوبی کاخ گلستان وصل می کرده و شاه برای ورود به تکیه از آن می گذشته است.

●نگار خانه
کاخ گلستان از سمت شمال به وسیله چند در و دالان باریک با حرم خانه که اندرون و فرح اباد نیز نامیده می‌شد ارتباط داشت پس از آنکه زنهای حرمسرای ناصرالدین شاه رو به از دیاد رفته رفته جابر آنان تنگ شده مجبور گردیدند اندرون را دوباره و سعت داده بزرگتر سازند بخش های مختلف کاخ گلستان عبارت از ایوان تخت مرمر خلوت کریخانی تالار سلام تالار آینه تالار سفره خانه تالار برلیان عمارت خوابگاه کاخ شمس العماره عمارت بادگیر تالار الماس کاخ ابیض و چادر خانه نگارخانه هم بخشی از حوزه خانه طبقه زیرین تالار سلام است که برای ارائه آثار نقاشی هنرمندان ایران در دوره قاجار اختصاص یافته است و شما می توانید آثار کمال الملک را در نگارخانه ببینید.

●ایوان تخت مرمر
ایوان تخت مرمر با ۶۵ قطعه مرمر در اندازه های مختلف از دیدنی های پرشمار کاخ گلستان محسوب می شود در صورت بازدید از کاخ گلستان فرصت دیدار از تالار را هم خواهیم یافت این تالار در زمان ناصرالدین شاه برای نگهداری هدایای خارجی استفاده میشد تزئینات گچبری و نقاشی تالار بسیار جذاب و شبیه به بناهای دوره زندیه است عمارت بادگیر هم یکی دیگر از این دیدنی هاست تالار عمارت دارای نقاشی و آینه کاری های جذابی است اما وجه تسمیه این عمارت به دلیل چهار بادگیر بلندی است که با کاشی های آبی سیاه زرد معرق و قبه‌های زرین تزیین شده است با رفتن به مجموعه کاخ گلستان بنای کاخ ابیض را نیز خواهید دید که با الهام از بناهای اروپایی آن دوران ساخته شده است کاخ ابیض دارای نمای سفید رنگ با گچ بری است که همین موضوع دلیل نامگذاری آن هم هست.

●موزه مردم شناسی
موزه مردم‌شناسی هم که در سال ۱۳۱۴ در فضای کوچک و آثار اندکی شکل گرفت به سال ۱۳۴۷ به کاخ گلستان تغییر مکان داده شد این موزه دارای بنایی دو طبقه و در برگیرنده صحنه هایی از زندگی واقعی و آداب و رسوم گذشته مردم است اما در ضلع شرقی مجموعه کاخ گلستان عمارتی ۵ طبقه موسوم به شمس العماره را می‌بینید که طبقه چهارم و پنجم آن به صورت دو برج مجزا از قرار دارد در واقع ناصرالدین شاه پس از نخستین سفر خود به اروپا تحت تاثیر ساختمان های بلند فرهنگی به فکر احداث بنای مرتفع در تهران یافت این بنا از لحاظ نقشه و نیز تنوع تزئینات داخلی آن و حتی شکل ظاهری بی نظیر و نمونه ای کامل از معماری و هنر تزیینات داخلی ایران است هرچند کاخ گلستان در حال حاضر با وسعتی برابر با چهار و پنج دهم هکتار یک دهم وسعت اولیه در بخشی از شهر تهران به صورتی عضوی غریب از اندام شهری از هم گسیخته واقع شده است و اطراف آن مملو از ساخت و سازهای جدید و بی هویت با عملکردهای ناهمگن با آن است اما در تیرماه ۱۳۹۲ در سی و هفتمین اجلاس سالانه کمیته جهانی سازمان یونسکو کامبوج این کاخ در فهرست میراث جهانی سازمان به ثبت رسید