سیب زمینی

سیب زمینی و خواص آن از دیدگاه طب سنتی

گیاه شناسی سیب زمینی
بیش از ۲۰۰۰ گونه سیب زمینی از نوع وحشی و زراعی در جهان وجود دارد که در نواحی گرمسیر و نیمه گرمسیر پراکنده شده است، و حدود ۱۵۰ گونه آن غده تولید می‌کند.

غده قسمت مصرفی و خوراکی سیب زمینی است.

بخش هوایی این گیاه در اثر سرمای زمستان خشک می شود و از بین می رود ولی غده های باقی مانده در خاک می توانند در بهار سال بعد جوانه بزنند و گیاه جدیدی را تولید کنند.

از نظر گیاه شناسی سیب زمینی از بذر تولید می شود که بذر سیب زمینی به دکمه یا تکمه معروف است که فقط جهت کاشت استفاده می شود و مصرف خوراکی ندارد.بعد از کشت دارای ریشه اصلی عمودی می شود که مقدار زیادی ریشه فرعی آن را احاطه کرده است.سیب زمینی باید به مرحله غده برسد که قابل برداشت و مصرف خوراکی باشد. تشکیل غده کاملاً بستگی به سن گیاه و مرحله رشد آن دارد. برای همین اگر شرایط محیطی مناسب باشد ولی گیاه به اندازه کافی رشد نکرده باشد و به سن مناسب نرسد غده تشکیل نمی شود.

شرایط لازم محیطی برای تشکیل غده عبارت است از میزان نیتروژن،دمای کافی و نور.

روزهای کوتاه و دمای خنک شب تشکیل غده را تحریک می کند در حالی که روزهای بلند، دمای بالای شب و نیتروژن خیلی زیاد مانع تشکیل غده می شود و یا این روند را به تأخیر می‌اندازد.تغییر در آب و هوا به خصوص زمانی که یک دوره خوشی طولانی سپری شده باشد و بعد از آن آبیاری زیادی انجام داده شود یا به قولی غرقابی شده باشد تغییراتی در شکل غده ها به وجود می آید.

این تغییرات عموما موجب بد شکل شدن غده ها می شود و همچنین باعث ترک خوردگی و یا کوچک ماندن غیرطبیعی غده ها می شود. بر روی سیب زمینی های رسیده معمولاً لکه های کوچکی قرار دارد.در واقع این لکه های ساقه های سیب زمینی هستند در یک ساقه معمولی که روی زمین قرار گرفته است، این گره ها رشد می کنند و به شاخه و برگ تبدیل می شوند. اگر سیب زمینی برداشت شده در معرض نور و گرما قرار بگیرد این گره ها تحریک می شوند به همین دلیل باید در جای خنک و تاریک نگهداری شود.

نکته: خوردن این بخش از سیب زمینی به علت جذب بالای مواد شیمیایی از نور، می تواند سبب مسمومیت و تهوع و درد معده شود بنابراین از این نوع سیب زمینی یا استفاده نشود یا به همراه پوست سیب زمینی جدا شود.
پیشنهاد: اگر فضای کافی برای کاشت دارید می توانید این قسمت را به وسیله چاقوی تیز ببرید و آن را در خاک مناسب کشت کنید تا سیب زمینی جدید تولید شود.

هر آنچه در سیب زمینی مفید است
سیب زمینی منبع غنی از ویتامین B۶ و ویتامین C است. همچنین سرشار از فیبر و پتاسیم است که به کاهش فشار خون کمک و از قلب محافظت می کند.
این ماده مغذی کلسترل ندارد و به علت داشتن فیبر، پتاسیم،ویتامین C و B۶ برای سلامت قلب مفید است.فیبر به کاهش کلسترول اضافی در خون کمک می کند.پتاسیم و منیزیم موجود در سیب زمینی می تواند به سلامت استخوان‌ها کمک کند این دو ماده همچنین می توانند برای جلوگیری از پوکی استخوان، هم در زنان هم در مردان مفید باشد. پتاسیم موجود در این گیاه باعث آرام شدن ماهیچه ها می شود به همین دلیل در بهبود خواب هم موثر است.مصرف سیب زمینی به صورت آب پز مفیدتر است.

انتخاب سیب زمینی
حتما در خرید سیب‌زمینی دقت کنید و سیب هایی که پوست صاف و سفت تری دارند را انتخاب کنید. سیب زمینی های دارای لکه یا رنگ سبز را تهیه نکنید چون هم طعم نامطلوب دارند و هم برای سلامت جسم مضر است. حتما پس از خرید تا زمان مصرف در جای خنک و کم نور نگهداری شود.

تدابیر کهن برای زیبایی به وسیله سیب زمینی
پوست سیب زمینی و حتی عصارهان می تواند برای سلامت پوست مفید باشد.ماسک های زیبایی مختلفی برای سلامت و زیبایی پوست قابل استفاده است.
به طور مثال جهت برطرف شدن تیرگی و پف چشم دو حلقه نازک سیب زمینی روی چشم ها گذاشته شود و بعد از ۲۰ دقیقه با آب خنک شسته شود.جهت روشن شدن پوست صورت و بدن سیب زمینی را رنده کرده و بعد از فشردن، آب سیب زمینی که سرشار از نشاسته است را روی پوست بمالید و بعد از نیم ساعت با آب خنک شسته شود این کار به مدت ۲ الی ۳ بار در هفته بسیار به شفاف شدن پوست کمک می‌کند. برای رفع آفتاب سوختگی سیب زمینی را به تکه های کوچک تقسیم کرده و به مدت ۱ ساعت در یخچال قرار دهید و پس از آن تکه های سیب زمینی را روی محل آفتاب سوخته قرار دهید تا سبب ترمیم پوست شود.

در چه صورت سیب زمینی مشکل ساز می شود؟

مصرف سیب زمینی به صورت آب پز مفیدتر از سرخ شده آن است.
چرا که سرخ کردن آن تولید ماده شیمیایی به نام اکریلامید می کند که این ماده باعث اختلال در هوشیاری ،ضعف، عفونت و... می‌شود. این ماده عموماً در سرخ کردن بیش از حد سیب زمینی و نان های برشته ای که به درجه سوختن می رسند تولید می شود، بنابراین در زمان سرخ کردن باید بسیار مراقب بود که سیب زمینی بیش از حد سرخ نشود.به علت داشتن نشاسته و قند بالا این خوراک لذیذ به بیماران دیابتی و افراد با چاقی مفرط توصیه نمی‌شود و حتی الامکان فقط به صورت آب پز مصرف شود.همراه با پنیر،خامه، کره که بسیار هم لذیذ خوش خوراک می‌شود، باعث چند برابر شدن چربی خون و فشار خون می‌شود و برای سنین بالا نیز بسیار خطرناک و مضر است.

منبع: مجله نیک ونو