خون بعد از ادرار در زنان که در پزشکی تحت عنوان هماچوری (hematuria) نیز نامیده می‌شود، می‌تواند یک علامت هشداردهنده باشد. از قدیم نیز تغییر رنگ ادرار راهی برای پی بردن به مشکلات جسمی بوده است. گرچه در بسیاری از موارد بی‌خطر است، اما در برخی از موارد می‌تواند نشان‌دهنده یک اختلال جدی باشد.گاهی اوقات میزان این خون به‌قدری زیاد است که با چشم به‌خوبی دیده می‌شود (خون‌ادراری ماکروسکوپی). گاهی هم وجود خون از طریق بررسی ادرار در زیر میکروسکوپ اثبات می‌گردد و با چشم دیده نمی‌شود (خون‌ادراری میکروسکوپی). در هر دو حالت میکروسکوپی و ماکروسکوپی ممکن است علت خون بعد از ادرار در زنان ، یک بیماری جدی باشد؛ اما درصورتی‌که به‌صورت ماکروسکوپی باشد و با چشم به‌راحتی دیده شود، احتمال خطر بیشتر خواهد بود.منشأ خون بعد از ادرار در زنان می‌تواند کلیه، مثانه یا مجاری ادرار باشد. نباید خونی که از طریق واژن، رحم، قاعدگی و یا مقعد به ادرار وارد می شود را با چکیدن خون بعد از ادرار اشتباه بگیریم.

 

خون در ادرار ماکروسکوپی باعث تغییر رنگ ادرار به رنگ صورتی، قرمز یا به رنگ نوشابه کولا می‌شود. معمولاً مقدار کمی خون در ادرار باعث این تغییر رنگ می‌شود و خروج آن معمولاً دردناک نیست. بااین‌وجود گاهی لخته‌های خونی از طریق ادرار دفع می‌گردد که می‌تواند دردناک باشد.ادرار خونی اغلب بدون هیچ علامتی ایجاد می‌گردد.

هر زمانی که خون در ادرار مشاهده کردید باید به پزشک مراجعه کنید. خون در ادرار به شکل‌های مختلفی می‌تواند بروز کند که ممکن است شما نتوانید تفاوت آن را درک کنید. بهتر است که هر زمان که خون در ادرار مشاهده کردید و یا متوجه تغییر رنگ ادرار شدید، حتماً به پزشک مراجعه نمایید.بعضی از داروها، ازجمله ملین ها و غذاهای خاصی مانند چغندر، ریواس و انواع توت‌ها می‌توانند باعث تغییر رنگ ادرار به رنگ قرمز شوند. تغییر در رنگ ادرار ناشی از مصرف دارو، غذاهای خاص یا ورزش زیاد ممکن است طی چند روز و به‌طور خودبه‌خودی از بین برود.

اگر خون بعد از ادرار در زنان به‌صورت خودبه‌خودی برطرف شود باز هم بهتر است به یک متخصص اورولوژیست مراجعه کنید.

 

در بیماری هماچوری یا خون بعد از ادرار در زنان ، مشکلی در کلیه‌ها یا سایر قسمت‌های دستگاه ادراری باعث می‌شود که خون به ادرار نشت کند. خون بعد از ادرار در زنان گاهی با خونریزی از واژن اشتباه گرفته می‌شود. گاهی هم خونریزی رحم یا دوره قاعدگی باعث مشاهده خون در ادرار می‌شود. در برخی موارد نیز، خونریزی مقعد ممکن است باعث مشاهده خون بعد از ادرار در زنان شود؛ درصورتی‌که هیچ‌یک از این موارد ارتباطی به مجاری ادراری ندارد و خون از جای دیگری با ادرار آمیخته ‌شده است. بنابراین بسیار مهم است که علت خون بعد از ادرار در زنان مشخص شود زیرا راه درمان آن‌ها متفاوت خواهند بود.

مشکلات مختلفی که می‌توانند این مشکل را ایجاد کنند، عبارت‌اند از:

این اتفاق زمانی می‌افتد که باکتری‌ها به داخل مجاری ادراری شما وارد می‌شوند و در مثانه تکثیر می‌گردند. علائم آن می‌تواند شامل تکرر ادرار ، درد و سوزش هنگام دفع ادرار و بوی تند ادرار باشد.

برای برخی افراد، به‌خصوص سالمندان، تنها علامت عفونت دستگاه ادراری، ممکن است وجود خون میکروسکوپی در ادرار باشد.

این عارضه زمانی رخ می‌دهد که باکتری‌ها از طریق جریان خون یا مثانه به کلیه وارد شوند. علائم و نشانه‌های آن اغلب مشابه عفونت مثانه می‌باشد؛ هرچند عفونت‌های کلیوی می‌تواند موجب تب و درد پهلو شود.

مواد معدنی موجود در ادرار گاهی اوقات غلیظ می‌شوند و بلورهایی روی دیواره کلیه یا مثانه تشکیل می‌دهند. با گذشت زمان، این کریستال ها می‌توانند سنگ‌های کوچک و سختی ایجاد کنند.

سنگ‌ها به‌طورکلی بدون درد هستند، بنابراین احتمالاً متوجه حضور آن‌ها نخواهید شد. مگر اینکه آن‌ها باعث انسداد مجاری ادراری شما شوند یا در بدنتان منتقل شوند. سنگ مثانه یا کلیه می‌تواند هر دو نوع خون بعد از ادرار در زنان را ایجاد کند (میکروسکوپی و ماکروسکوپی).

خون بعد از ادرار در زنان در حالت میکروسکوپی، معمولاً علامت رایج گلومرولونفریت (التهاب سیستم فیلترینگ کلیه) است. گلومرولونفریت ممکن است درنتیجه عوامل زیر رخ دهد:

- بیماری‌هایی چون دیابت

- عفونت‌های ویروسی یا عفونت‌های باکتریایی استرپتوکوکی

- بیماری های رگ‌های خونی ( واسکولیت )

- مشکلات ایمنی مانند نفروپاتی IgA که بر مویرگ‌های کوچک کلیه‌ها که کار فیلترینگ را انجام می‌دهند (گلومرول ها) تأثیر می‌گذارد.

خون بعد از ادرار در زنان ممکن است درنتیجه پیشرفت سرطان کلیه یا مثانه باشد. متأسفانه ممکن است در مراحل اولیه که این بیماری های قابل درمان هستند هیچ علامتی نداشته باشند.

برخی از بیماری های وراثتی مانند کم خونی داسی شکل ، می‌تواند باعث ورود خون بعد از ادرار در زنان شود. همچنین بیماری ژنتیکی سندروم آلپورت نیز می‌تواند بر غشاهای گلومرول های کلیه اثر بگذارد و باعث چکیدن خون بعد از ادرار شود.

وارد شدن ضربه یا سایر آسیب‌ها به کلیه در اثر حادثه یا ورزش، باعث ایجاد خون بعد از ادرار در زنان می‌شود.

داروهای ضد سرطان مانند سیکلوفسفامید و یا داروی پنی‌سیلین می‌تواند باعث خون بعد از ادرار در زنان شود. گاهی اوقات خون بعد از ادرار در زنان در اثر مصرف داروهای ضد انعقادی مانند آسپیرین و هپارین ایجاد می‌گردد زیرا می‌توانند باعث خونریزی مثانه شما شوند.

در موارد نادری ورزش‌های شدید، باعث بروز چکیدن خون بعد از ادرار می‌شود و علت آن نامشخص است. ممکن است علت آن آسیب به مثانه، کم‌آبی یا تجزیه گلبول‌های قرمز در اثر ورزش هوازی باشد. معمولاً دونده‌ها دچار این وضعیت می‌شوند اما هر فردی که ورزش شدید انجام دهد ممکن است دچار خون بعد از ادرار شود.

در اغلب موارد علت خون بعد از ادرار در زنان مشخص نمی‌گردد.

تقریباً هر کسی ازجمله کودک، نوجوان و بزرگ‌سال می‌تواند دچار خون‌ادراری شود؛ اما برخی از موارد خطر ابتلا به آن را افزایش می‌دهند. مانند:

خون بعد از ادرار در زنان بالای ۴۰ سال بیشتر دیده می‌شود؛ زیرا آن‌ها در معرض خطر ابتلا به سرطان‌هایی چون سرطان مثانه قرار دارند.

التهاب کلیه بر اثر عفونت ویروسی یا باکتریایی (گلومرولونفریت پس از عفونت) یکی از علل اصلی خون بعد از ادرار در زنان محسوب می‌شود.

خون بعد از ادرار در زنان در حالتی که سابقه خانوادگی بیماری های کلیوی یا سنگ کلیه داشته باشند، بیشتر خواهد بود.

مصرف داروهایی چون آسپیرین، داروهای ضدالتهابی غیر استروئیدی و آنتی‌بیوتیک‌هایی مانند پنی‌سیلین، باعث افزایش خطر خون بعد از ادرار در زنان می‌شود.

ورزشکارانی که ورزش‌های سخت انجام می‌دهند خصوصاً دونده‌ها، در معرض خونریزی ادراری هستند. در حقیقت، این حالت گاهی اوقات به نام خون در ادرار دونده‌ها نامیده می‌شود؛ اما هر کسی که ورزش شدید انجام دهد، می‌تواند دچار خون در ادرار شود.

زنان سیگاری حتی اگر قبل از ۲۰ سالگی آن را ترک کرده باشند در معرض خطر سرطان مثانه و دیگر انواع سرطان قرار دارند؛ بنابراین در معرض خطر خون در ادرار قرار خواهند داشت.

افراد مبتلا به بیماری‌هایی چون سرطان یا دیابت نیز شانس بیشتری برای ابتلا به سرطان مثانه دارند؛ بنابراین در معرض خطر خون بعد از ادرار در زنان قرار خواهند داشت.

- آزمایشات و بررسی‌های زیر در یافتن علت خون در ادرار زنان نقش مهمی ایفا می‌کند:

معاینه فیزیکی : معاینه فیزیکی شامل بررسی خروجی ادرار ازنظر وجود زخم و هرگونه ضایعه دیگر و پرسیدن سؤالاتی در مورد تاریخچه پزشکی شما می‌شود.

- آزمایش ادرار : حتی اگر خونریزی شما از طریق آزمایش ادرار مشخص شده باشد، پزشک آزمایش دیگری برایتان درخواست خواهد داد تا ببینید که ادرار شما هنوز حاوی خون هست یا خیر. در آزمایش ادرار همچنین ادرار را ازنظر عفونت مجاری ادراری یا حضور مواد معدنی که باعث ایجاد سنگ کلیه می‌شوند، بررسی می‌کند.

- آزمایشات تصویربرداری : اغلب برای پیدا کردن علت خون بعد از ادرار در زنان ، لازم است یک آزمایش تصویربرداری انجام شود. پزشک ممکن است درخواست CT اسکن، MRI یا سونوگرافی بدهد.

- سیستوسکوپی : پزشک شما یک لوله باریک که سر آن یک دوربین کوچک دارد از طریق مثانه وارد می‌کند. به این طریق می‌تواند مثانه و مجاری ادراری را ازنظر هرگونه علامت هشداردهنده بررسی کند.

گاهی اوقات علت خون بعد از ادرار در زنان مشخص نمی‌شود. در این حالت، پزشک ممکن است توصیه کند که بیمار چندین بار برای پیگیری وضعیت خود مراجعه کند؛ به‌خصوص اگر عوامل خطر برای سرطان مثانه مانند سابقه سیگار کشیدن، قرار گرفتن در معرض توکسین (سم) های زیست‌محیطی یا سابقه پرتو درمانی داشته باشید.

درمان خون بعد از ادرار در زنان بستگی به علت ایجاد آن دارد. درصورتی‌که علت آن عفونت مجاری ادراری باشد، پزشک برایتان آنتی‌بیوتیک تجویز خواهد کرد. همچنین میتوانید از مکمل‌های پیشگیری از عفونت ادراری استفاده کنید. گاهی اوقات خون بعد از ادرار در زنان علائمی ایجاد می‌کند که به عفونت ادراری شباهت دارد؛ خصوصاً که در برخی موارد، خون بعد از ادرار در زنان به‌صورت دوره‌ای است. بنابراین این افراد خودسرانه یا با تجویز پزشک شروع به مصرف آنتی‌بیوتیک می‌کنند و با توجه به دوره‌ای بودن بیماری خون در ادرار، احساس می‌کنند که با مصرف آنتی‌بیوتیک بهبود یافته‌اند.

با وجودی که عفونت ادراری شایع‌ترین علت خون بعد از ادرار در زنان است، اما لازم است که در صورت مشاهده خون در ادرار، پزشک کلیه علل این عارضه را بررسی نماید. زیرا در مواردی عفونت مجاری ادراری با عارضه‌هایی چون سنگ مثانه، سرطان مثانه و اختلال در عملکرد کلیه همراه می‌شوند. سپس درمان متناسب با علت بیماری ارائه گردد.

در صورتی که علت خون بعد از ادرار در زنان ، سنگ مثانه یا کلیه باشد، از درمان‌های سنگ‌شکن استفاده خواهد کرد. درصورتی‌که تشخیص سرطان داده شود، روند درمان سرطان با کمک داروها، شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی و در مواردی جراحی دنبال خواهد شد.

در برخی از موارد نیز، هیچ درمانی برای خون بعد از ادرار در زنان لازم نیست. بعد از کامل کردن دوره درمانی خود حتماً به پزشک مراجعه کنید تا ادرار شما را ازنظر وجود خون بررسی نماید.