سوال

سلام من تو ماه سوم بارداری هستم قبل از بارداری هم در پیش دیابت بودم الان هم هستم.قند ناشتا 94 قند یک ساعته 175 من باید چه کنم قند بعد از گلوکزم پایین بیاد ممنونم از راهنماییتون .

جواب

قدم اول در درمان دیابت بارداری تغییر روش تغذیه ای و کمک به کنترل قندخون  درمحدوده ی نرمال از طریق رعایت رژیم غذایی سالم است. اکثر زنان باردار با کنترل  صحیح و خوب قند خون نوزاد سالم وبدون هیچگونه عارضه ای را بدنیا می آورند.در وعده صبحانه 1 کف دست نان سنگک بیشتر نان نخورید. بقیه مصرف غلات در ساعات دیگر روز باشد.انرژی دریافتی را کم کنید اما به این معنی نیست که وزن کم کنید. بیش از 1800 کالری در روز نخوریدیکی از روشهای تنظیم مقدار قند خون درمحدوده ی نرمال، نظارت بر مقدار مصرف کربوهیدرات در رژیم غذایی است. کربوهیدرات ها بعد از هضم بصورت قند در  خون(گلوکز) ظاهر می شوند. وجود گلوکز یا قند خون برای تولید انرژی دربدن ضروری است و از سوی دیگر جنین از بدن مادر برای تغذیه و رشد این مولکول حیاتی را دریافت می کند، بهمین علت حفظ مقدار قندخون در محدوده ی طبیعی بسیار مهم است.  

کربوهیدراتهای موجود در غذاها

کربوهیدراتها درغذاها ی زیر وجود دارند:

- شیر و ماست

- میوه جات و آبمیوه ها

- برنج، غلات، حبوبات و ماکارونی ها (پاستاها)

-  نان ، کلوچه، بیسکویت ، انواع رول ها و نانهای ساندویچی

- انواع لوبیای خشک، لپه ، نخود، عدس

- سیب زمینی ، ذرت، سیب زمینی شیرین، نخود فرنگی، کدوی زمستانی

شیرینی ها ودسرها ، نوشیدنیهای معمولی و گاز دار و آبنبات ها حاوی مقادیر بسیار زیادی قند هستند.کربوهیدرات موجود در غذاها با واحد گرم اندازه گیری می شود . شما می توانید با مطالعه ی  برچسب روی غذاها از مقادیر قند موجود در آن مطلع شود وبا آموختن  لیست جایگزین می توانید کربوهیدرات موجود در هر وعده ی سروینگ خود را محاسبه و کنترل کنید.

 

مقدار توصیه شده ی روزانه

بسیار مهم است که برای ارزیابی رژیم غذایی خود به یک کارشناس یا دکتر تغذیه مراجعه  کنید. متخصص تغذیه با محاسبه ی مقدار کربوهیدارت مورد نیاز شما در  غذاها و میان وعده ها به شما آموزش می دهد که چگونه مقدار کربوهیدراتها ی موجود  در هر غذا را شمارش کنید. با رعایت توصیه های تغذیه ای شما می توانید به کنترل  مقدار قند خون خود بپردازید. غذای روزانه ی خود را بین 3 وعده ی اصلی ودو تا 3 میان وعده تقسیم کنید چنانچه دریک وعده مقدار زیادی غذا بخورید مقدار قند خون شما به میزان زیادی بالا خواهد رفت از سوی دیگر نباید هیچیک از وعده های غذایی یا میان وعده های خود را فراموش کنید. در هنگام بارداری ، نیازهای تغذیه ای شما بالا می رود  و از سوی دیگر جنین نیز به تغذیه ی متعادلی نیاز دارد.

 نشاسته

غذاهای نشاسته ای درنهایت به گلوکز تبدیل می شوند بنابراین نباید در خوردن  آنها زیاده روی نمود اما نشاسته باید درهر وعده ی غذایی شما وجود داشته باشد اندازه ی قابل قبول مصرف نشاسته یک فنجان درهر وعده ی غذایی یا دو برش نان است.

شیر

شیر غذایی سالم است و منبع مهمی از کلسیم محسوب می شود. شیر فرم مایعی از کربوهیدرات  می باشد ونوشیدن مقدار زیاد آن در یک وعده سبب افزایش مقدار قندخون می شود بنابراین هر بار تنها یک فنجان شیر میل کنید.

میوه جات

میوه ها غذاهای سالمی هستند اما سرشار از قندهای طبیعی می باشند شما  باید یک تا 3 وعده میوه در یک  روز مصرف کنید اما تنها در یک وعده یک میوه  بخورید. از میوه های کنسرو شده در شربت استفاده نکنید زیرا حاوی مقادیر زیادی قند می باشند.

صبحانه

کنترل قند خون درصبح بسیار مشکل است و این به دلیل تغییرات طبیعی درمقدار هورمونها است. خوردن غلات صبحانه ی تصفیه شده ، میوه جات و  حتی شیر در وعده ی صبحانه توسط زنان باردار قابل تحمل نیست. چنانچه قندخون  بعد از صبحانه ی شما بعد از خوردن این نوع غذاها بسیار زیاد بالا می رود  نباید از این غذاها در صبحانه استفاده کنید. غالباً صبحانه ی حاوی پروتئین ونشاسته بهتر قابل تحمل است.

از خوردن آبمیوه بپرهیزید

برای تهیه ی یک لیوان آب میوه شما از چندین میوه استفاده می کنید، بنابراین آبمیوه منبع تغلیظ شده ای از کربوهیدراتها  است و از آنجائیکه مایع است بنابراین می تواند سریعاً قندخون را افزایش دهد بنابراین از خوردن آبمیوه ها بپرهیزید.

شدیداً از خوردن شیرینی و دسر بپرهیزید

 کیک ها، بیسکویت ها و شیرینی ها حاوی مقادیر بسیار زیادی کربوهیدرات می باشند این غذاها معمولاً دارای مقادیر زیادی چربی نیز هستند و از  نظر ارزش تغذیه ای نیز پایین هستند. علاوه براین از خوردن سوداها  ونوشیدنی های حاوی شکر نیز پرهیز کنید . از نوشیدنیها و غذاهای حاوی شکر افزوده یا عسل یا شربت ذرت بپرهیزید.

درمورد مصرف محصولاتی که با نام بدون شکر عرضه می شوند دقت کنید

محصولاتی که حاوی شکرهای الکلی هستند معمولاً با نام بدون شکر یا sugar-freeعرضه می شوند اما این محصولات همچنان حاوی مقادیر زیادی کربوهیدرات هستند بروی بر چسب این محصولات بدقت به دنبال کربوهیدرات کل بگردید. شکرهای الکلی دارای اثر laxative(ملین ) هستند یا سبب ایجاد نفق وتولید گاز در شکم می شوند. این نوع شکرها عبارتند از مانیتول، مالتیتول، سوربیتول، زایلیتول، ایزومالت، هیدرولیزات نشاسته ی هیدروژنه . اما برخی از محصولات با برچسب بدون شکر واقعاً حاوی شکر نیستند و بروی قند خون شما تأثیری ندارند مانند سوداهای رژیمی و ژله های رژیمی

تهیه ی گزارش از مصرف مواد غذایی

بهتر است از همه ی غذاهایی که روزانه مصرف می کنید و مقدار دقیق آن گزارشی تهیه کنید این کار به شما درکنترل ونظارت بر مصرف  کربوهیدرات کمک خواهد کرد. همچنین بهتراست یک ابزار دقیق  اندازه گیری مانند فنجان را برای صحت میزان مصرف غذاها درنظر بگیرید.

 

دیابت حاملگی چگونه درمان می شود؟

درمان دیابت حاملگی به معنای برداشتن قدمهایی در جهت حفظ سطح قند خونتان در دامنه هدف است. می توانید یاد بگیرید که چگونه با استفاده از موارد زیر قند خون خود را در سطح طبیعی نگاه دارید:

  -  برنامه غذایی

  -  فعالیت بدنی

  -  انسولین در صورت نیاز



1- رژیم غذایی در دیابت بارداری

شما باید با یک آموزشگر دیابت یا یک متخصص تغذیه که برنامه غذایی برای کمک به انتخاب غذاهایی که برای شما و جنینتان سالمتر باشد، مشورت کنید. استفاده از یک برنامه غذایی به حفظ سطح قند خونتان در محدوده هدف کمک می کند.  برنامه راهنمایی برای آنکه چه غذایی را باید بخورید چه میزان بخورید و چه وقت بخورید به شما می دهد. نوع انتخاب، زمان آن و میزان آن همگی برای نگهداری سطح قند خون در محدوده هدف مهم هستند.  ممکن است توصیه به موار دزیر شوید:

 -  محدود کردن شیرینی جات

 -  خوردن سه وعده غذای کامل و یک تا 3 میان وعده در طی روز

 -  مراقبت از اینکه کی و چه میزان غذای پر کربوهیدرات مثل  ( برنج نان – سیب زمینی – ماکارونی ) و  مواد قندی  مصرف می کنید. برنامه غذایی به شما خواهد گفت چه وقت و چه میزان کربوهیدرات در هر غذا و میان وعده بخورید.

 -  در غذای خود فیبرها را به شکل میوه ها، سبزیجات، غلات و نان وارد کنید.

 

2-  فعالیت بدنی در دیابت بارداری

فعالیت بدنی مانند پیاده روی و شنا، می تواند به شما کمک کند، که به سطح قند خون هدف خود دست یابید. با گروه مراقبت از بهداشت خود در مورد نوع فعالیت بدنی که برای شما بهتر است صحبت کنید. اگر در حال حاضر فعال هستید، به تیم سلامتی خود بگویید که چه می کنید.

3-  انسولین در بارداری

بعضی زنانی که مبتلا به دیابت حاملگی هستند، علاوه بر برنامه غذایی و فعالیت بدنی نیاز به انسولین دارند. اگر لاز م است تیم سلامت به شما نحوه تزریق انسولین به خودتان را نشان خواهند داد. انسولین می تواند از طریق خون شما به کودک برسد.



در دیابت بارداری چه غذایی بخورم؟

رژیم سالم در حاملگی حائز اهمیت است به خصوص اگر یک زن مبتلا به دیابت بارداری باشد. سطح قند خون بالا ممکن است برای زن و جنین در حال رشد مضر باشد. برای کمک به کنترل سطح قند خون، مهم است بر تعداد، نوع و چگونگی مصرف کربوهیدراتها نظارت داشته باشیم.

1- نظارت بر کربوهیدرات:

خوردن کربوهیدرات های پیچیده به جای کربوهیدرات ساده توصیه می شود. وعده های غذایی و تنقلات حاوی کربوهیدرات ها به طور یکنواخت در طول روز می تواند به جلوگیری از فشار قند خون کمک کند. انجمن دیابت آمریکا توصیه می کند که زنان مبتلا به دیابت حاملگی باید سه وعده غذایی کوچک و متوسط و دو تا چهار وعده تنقلات در روز بخورند. راه های دیگر برای تنظیم قند خون عبارتند از:

  -  اجتناب از مصرف کربوهیدرات بیش از حد در یک زمان

  -  مصرف کربوهیدرات های پیچیده ای که دارای فیبر زیاد هستند

  -  ترکیب کربوهیدرات با پروتئین یا چربی سالم

  -  فراموش نکردن وعده غذایی

  -  خوردن صبحانه با کربوهیدرات غنی از پروتئین و فیبر

  -  خوردن غذاهای با شاخص گلیسمی پایین

  - خوردن غذاهای دارای گلیسمی پایین یکی دیگر از عوامل مهم در رژیم غذایی دیابتی ها است.

گلیسمی توسط ضرب مقدار گرم کربوهیدرات در نوع خاصی از غذا توسط شاخص گلیسمی آن (GI) محاسبه می شود. این تعداد تصویر دقیقی از تاثیر واقعی غذا بر قند خون را نشان می دهد. غذاهایی با میزان گلیسمی پایین آهسته تر از کربوهیدرات های ساده شکسته می شود، که معمولا به عنوان مواد غذایی با GI بالا شناخته می شود. بار گلیسمی 10 یا کمتر پایین در نظر گرفته می شود اما برای مبتلایان به دیابت حاملگی مقدار ایده آل است. غذاهای کم گلیسمی عبارتند از:

  -  100 درصد نان و غلات کامل

  -  سبزیجات غیر نشاسته ای

  -  برخی از سبزیجات نشاسته ای مانند نخود و هویج

  -  بعضی از میوه ها مانند سیب، پرتقال، گریپ فروت، هلو و گلابی

  -  لوبیا

  -  عدس

  -  نخود

تمام این غذاهای کم GI به آرامی قند را به خون می رسانند و به حفظ سطح قند خون کمک می کند.

2- خوردن پروتئین بیشتر

خوردن پروتئین همراه با کربوهیدرات ها، یا انتخاب کربوهیدرات هایی که پروتئین در آنها دارند، به تعادل قند خون کمک میکند. زنان مبتلا به دیابت حاملگی باید سعی کنند غذاهای غنی از پروتئین مصرف کنند. مانند:

 -  ماهی، مرغ و بوقلمون

 -  تخم مرغ

 -  لوبیا

 -  حبوبات

3- انتخاب چربی های اشباع نشده

چربی های غیر اشباع نیز بخشی از هر رژیم سالم هستند. نمونه هایی از چربی های اشباع شده عبارتند از:

 -  روغن زیتون

 -  روغن بادام زمینی

 -  آووکادو

 -  بیشتر آجیل و دانه

 -  ماهی سالمون

 -  ساردین ها

 -  ماهی تن

 -  دانه های چیا

در دیابت بارداری از چه غذاهایی باید اجتناب کرد؟

اجتناب از غذاهایی که ممکن است سطح قند خون را افزایش دهند ضروری است:

1- اجتناب از غذاهای شیرین

اجتناب از مواد غذایی و نوشیدنی های شیرین برای کمک به محدود کردن تاثیر دیابت حاملگی توصیه می شود. سطح قند خون هنگامی که غذاهای شیرین، مخصوصا آنهایی که فراوری شده اند، مصرف می شود، افزایش می یابد. زنان مبتلا به دیابت حاملگی توصیه می شود که تا حد امکان از غذاهای شیرین استفاده نکنند. غذاهای شیرین برای جلوگیری از این موارد عبارتند از:

  -  کیک ها

  -  بیسکوییت

  -  شیرینی

  -  پودینگ

  -  جوش شیرین

  -  آب میوه با قند اضافی

2- اجتناب از غذاهای بسیار نشاسته ای

غذاهای نشاسته ای دارای کربوهیدرات بالا هستند و تأثیر بیشتری بر قند خون دارند، بنابراین مهم است که آنها را تنها در مقادیر کم بخورید. بهتر است از غذاهای بسیار نشاسته ای اجتناب کنید. این غذاها عبارتند از:

  -  سیب زمینی سفید

  -  نان سفید

  -  برنج سفید

  -  پاستا سفید

3- اجتناب از قندهای مخفی و کربوهیدرات ها

برخی از غذاها به وضوح منبع شکر یا کربوهیدرات نیستند، اما ممکن است هنوز هم حاوی سطوح ناسازگار از هر دو نوع مواد غذایی باشند. نمونه هایی از این موارد عبارتند از:

 - غذاهای بسیار فراوری شده

 -  برخی از چاشنی ها، مانند سس ها و دسرها

 -  فست فود

 -  الکل

 -  شیر و میوه حاوی قندهای طبیعی هستند و میتوانید با آرامش مصرف کنید.

4- رژیم غذایی منظم

 -  سعی کنید در روز سه وعده غذا در فواصل منظم و به مقدار ثابت مصرف کنید.

 -  سعی کنید غذاهای متعادل مصرف کنید که به معنی ترکیب پروتئین، کربوهیدرات و سبزیجات در هر وعده غذایی است

    

 چگونه از ابتلا به دیابت بارداری پیشگیری کنم یا آن را به تأخیر بیندازم؟

کارهای زیادی می توانید برای پیشگیری از دیابت انجام دهید:

-  به یک وزن معقول دست یابید و آن را حفظ کنید. حتی اگر بالاتر از وزن طبیی تان هستید کاهش 5 تا 7 درصد از وزن بدنتان میتواندبرای ایجاد تغییرات بزرگ کافی باشد. مثلاً اگر شما  90 کیلو گرم هستید کم کردن 5/4 الی 5/6 کیلوگرم می تواند به میزان زیادی خطر ابتلا به دیابت را در شما کاهش دهد. به مدت 30 دقیقه در اکثر روزهای هفته فعالیت بدنی داشته باشید. پیاده روی کنید، شنا کنید، ورزش کنید یا پایکوبی نمائید.

- یک برنامه غذایی سالم را تعقیب کنید. غلات، میوه و سبزی بیشتری بخورید. چربی و کالری را کم کنید. متخصص تغذیه می تواند به شما در طراحی یک برنامه غذایی کمک کند.

- زنانی که دیابت حاملگی داشته اند باید اندازه گیری برای دیابت و پیش دیابت را تا 3 سال بعد ادامه دهند.

-  تشحیص زود هنگام دیابت و پیش دیابت می تواند به پیشگیری از عوارضی چون بیماری قلبی کمک کند.

 

دیابت بارداری پس از تولد:

 اگر دیابت بارداری دارید، می توانید تمام درمان ها را پس از تولد متوقف کنید. قبل از رفتن به خانه و بررسی شش هفته بعد از تولد، باید آزمایش دهید و سطح قند خونتان را بررسی کنید. همچنین باید در مورد رژیم غذایی و ورزش به شما توصیه شود.

دو تا چهار ساعت پس از تولد نوزاد، میزان گلوکز خون بررسی می شود. نوزاد را پس از تولد (در عرض 30 دقیقه) تغذیه کنید تا میزان قند خون او در سطح ایمنی بماند.

اگر گلوکز خون کودک شما در سطح ایمنی نگهداری نشود، ممکن است نیاز به مراقبت بیشتری داشته باشید. برای افزایش قند خون، ممکن است قطره ای به نوزاد داده شود.



بعد از تولد نوزادم، چطور می توانم بدانم که آیا دیابتم برطرف شده یا نه؟

6 تا 12 هفته پس از تولد نوزادتان یک آزمایش قند خون انجام می دهید که ببینید آیا هنوز دیابت دارید؟ در اکثر زنان دیابت حاملگی پس از حاملگی پایان می یابد. به هر حال شما در خطر دیابت حاملگی در نوبت های حاملگی  بعدی یا ابتلا به دیابت نوع 2 در آینده هستید. در ضمن خبر خوش آنکه شما با آرامش تمام میتوانید به کودک دلبند خود شیر دهید.

 

آیا کودک می تواند از مادر دیابت بگیرد؟

 دیابت می تواند در دوران بارداری، در زمان تولد و بعد از تولد کودک و مادر را تحت تاثیر قرار دهد. نوزادان مادران دیابتی (IDM) اغلب بزرگتر از نوزادان دیگر هستند. این باعث می شود که تولد طبیعی دشوارتر شود. این مسئله می تواند خطر ابتلا به آسیب های عصبی و سایر ضایعات در طول زایمان را افزایش دهد.

 

آیا دیابت بارداری ژنتیکی است؟

 معلوم نیست چرا بعضی از زنان دیابت بارداری دارند و برخی دیگر ندارند. پزشکان به این نتیجه رسیدند که مشکلات ژنتیکی، مسائل زیست محیطی (مانند چاقی قبل از بارداری) و یا عوامل رفتاری (مانند رژیم غذایی و عادات ورزشی) ممکن است باعث دیابت بارداری شود.

 

آیا دیابت بارداری جدی است؟

 دیابت بارداری می تواند به کودک شما آسیب برساند. دیابت بارداری باعث می شود پانکراس شما بیش از حد برای تولید انسولین کار کند، اما انسولین میزان قند خون شما را پایین نمی آورد. اگر درمان نشوید، دیابت بارداری می تواند برای شما و نوزاد شما جدی باشد.